Όλοι μας, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο, έχουμε γνωρίσει και έρθει σε επαφή με κάποια άτομα που έχουν διαγνωστεί με αυτιστική διαταραχή. Κάποιοι έχουμε προσπαθήσει να τα βοηθήσουμε σύμφωνα με τα δικά μας κριτήρια και κάποιοι έχουμε αποσυρθεί, καθώς ο αυτισμός φαντάζει στα μάτια μας σαν κάτι τρομακτικό. Σε κάθε περίπτωση τα κυρίαρχα συναισθήματα- αυτά που υποκινούν την εκάστοτε συμπεριφορά- είναι η λύπη και ο φόβος. Λύπη, γιατί πιστεύουμε ότι τα άτομα με αυτισμό δεν καταλαβαίνουν τίποτα από το περιβάλλον τους και φόβο, γιατί θεωρούμε ότι στο πλαίσιο αυτής της αδυναμίας κατανόησης είναι ικανά να προκαλέσουν κακό είτε στον εαυτό τους είτε στους υπόλοιπους γύρω τους. Είναι, ωστόσο, τα πράγματα έτσι;
Αρχικά, είναι καλό να έχουμε στο μυαλό μας πως ο αυτισμός είναι μια ισόβια αναπτυξιακή διαταραχή. Τα πρώτα συμπτώματα είναι διακριτά ήδη από τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου. Επηρεάζει τη λειτουργικότητα του εγκεφάλου και συγκεκριμένα την φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου στους τομείς της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας.
Τα άτομα με αυτισμό συναντούν δυσκολίες στην εκμάθηση της γλώσσας και την επεξεργασία των πληροφοριών. Πολλές φορές, μάλιστα, παρουσιάζουν φτωχή λεκτική επικοινωνία έως και μηδαμινή. Δεν αντιλαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο με ένα άτομο τυπικής ανάπτυξης τα ερεθίσματα το περιβάλλοντος και οι αντιδράσεις τους είναι διαφορετικές.
Η διαταραχή τα δυσκολεύει να επικοινωνήσουν με τους άλλους και να σχετιστούν με τον έξω κόσμο. Σε μερικές περιπτώσεις επιθετικότητα και αυτο-τραυματικές συμπεριφορές μπορεί να εμφανιστούν. Τα άτομα με αυτισμό μπορεί να εμφανίσουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις κορμού, όπως χτύπημα χεριών, περιστροφές κλπ., ασυνήθιστες αντιδράσεις σε ανθρώπους ή ελκυστικότητα σε αντικείμενα και αντίσταση στις αλλαγές στις ρουτίνες τους. Ενδέχεται, ακόμα, να εμφανίζουν ευαισθησία στις 5 αισθήσεις, της όρασης, ακοής, αφής, όσφρησης και γεύσης με αποτέλεσμα ο,οτιδήποτε τους προκαλέσει κάποιο αρνητικό συναίσθημα ή ένταση να δείξουν την αποστροφή τους με επιθετικό τρόπο. Ο αυτισμός μπορεί να επιδράσει στις αντιδράσεις τους και να τους κάνει περισσότερο δύσκολο να ελέγξουν πως αντιδρά το σώμα και το μυαλό τους.
Οι άνθρωποι με αυτισμό προσλαμβάνουν και αντιδρούν στα ερεθίσματα με έναν μοναδικό τρόπο. Οι ικανότητες τους μπορεί να ποικίλουν από μέρα σε μέρα σχετικά με τις δυσκολίες στην συγκέντρωση και τη γενικότερη αλληλεπίδρασή τους. Τα άτομα με αυτισμό μπορεί να δίνουν ένδειξη ικανότητας μάθησης την μια μέρα, αλλά όχι την επόμενη. Οι αλλαγές στο εξωτερικό ερέθισμα και το συνεπακόλουθο συναίσθημα που θα προκληθεί από αυτό ενδέχεται να επιδράσουν στην μάθηση. Μπορεί να έχουν οριακές ή κάτω του οριακού λεκτικές, μνημονικές ή χωρικές δεξιότητες αλλά να μην έχουν φαντασία ή να μην μπορούν να μπουν σε δραστηριότητες με άλλους. Τα άτομα με πιο πολύπλοκη εικόνα μπορεί να απαιτούν εξειδικευμένη υποστήριξη για να διευθύνουν τα βασικά δεδομένα και ανάγκες της ζωής κάθε μέρα.
Μερικές φορές το άγγιγμα ή το πλησίασμα των άλλων μπορεί να είναι επίπονο, έχοντας ως αποτέλεσμα την αποδιοργάνωση τους όταν προσπαθεί κάποιος να το κάνει, ακόμα και από τα μέλη της οικογένειάς τους. Η ανησυχία, ο φόβος και το μπέρδεμα, συχνά μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της δυσκολίας κατανόησης των κινήσεων αυτών.
Ο αυτσιμός, λοιπόν, είναι μια πολύ σοβαρή διαταραχή, όμως, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να βι’ωνεται σαν κάτι άσχημο, σαν μια «αρρώστεια». Πρόκειται για έναν τρόπο ζωής και είναι καλό να γίνεται αντιληπτός σαν η μοναδική ταυτότητα ενός ατόμου που συναντά κάποιες δυσκολίες στην ανάπτυξή του. ‘Ετσι, τα άτομα με αυτισμό δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται περίεργα και με φόβο από όλα τα άλλα.